Μπλόκερ, πολιτικός αναλυτής και επικοινωνιολόγος

17.3.2012 - Με ποια πρόταση διακυβέρνησης;

Άρθρο στην οικονομική και πολιτική εφημερίδα Η ΑΞΙΑ

Δημιουργία, μια περιπέτεια ιδεών για τους πρωτοπόρους,
για όσους δεν θέλουν να μένουν καθηλωμένοι στο αδιάφορο, το πρόσκαιρο, το εφήμερο.
Γιώργος Πανταγιάς

Η διακυβέρνηση της χώρας είναι το μείζον ζήτημα, το πραγματικό διακύβευμα των επικείμενων εκλογών. Ωστόσο, οι πολιτικές δυνάμεις φαίνεται να βλέπουν τα πράγματα από διαφορετική οπτική σκοπιά, αφού θέτουν ως διακύβευμα τις εκλογικές επιδόσεις τους. Καίριο μέλημά τους είναι να εξασφαλίσουν τα μεγαλύτερα δυνατά ποσοστά στην κάλπη των εκλογών.

Η Νέα Δημοκρατία επιδιώκει τη διασφάλιση της αυτοδυναμίας. Ο νέος αρχηγός του ΠΑΣΟΚ προσπαθεί να περισώσει ό,τι μπορεί από ένα κόμμα που φυλλοροεί. Η Αριστερά επενδύει στην εξαθλίωση που επέφερε η οικονομική κρίση. Τα νεότοκα πολιτικά σχήματα ποντάρουν στο κατακερματισμένο κομματικό σύστημα.

Προτάσσοντας τις εκλογές, το πολιτικό σύστημα φαίνεται να μην νοιάζεται για τα προβλήματα που μας ταλανίζουν. Δεν αντιλαμβάνεται το μέγεθος της οικονομικής κρίσης. Δεν ενδιαφέρεται για την προώθηση και υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων και των διαρθρωτικών αλλαγών. Παράλληλα, η προσφυγή στις κάλπες αντιμετωπίζεται ως μέσο εκτόνωσης της αντίδρασης και της οργής των πολιτών και όχι ως ευκαιρία να συζητηθούν σε βάθος όλα τα ζητήματα που συνδέονται με τη διακυβέρνηση της χώρας.

Όλοι οι κομματικοί σχηματισμοί αδυνατούν να τοποθετηθούν με καθαρό και σαφή τρόπο, για το ποιες αλλαγές πρέπει να γίνουν στη διοίκηση, την οικονομία, στους θεσμούς. Αποφεύγουν να ξεκαθαρίσουν με ποιο οικονομικό και παραγωγικό μοντέλο θα μπορέσει η Ελλάδα να ανακτήσει το χαμένο της έδαφος. Ακόμη και τα αποκαλούμενα κόμματα εξουσίας, το ΠΑΣΟΚ και η Νέα Δημοκρατία, φαίνεται να έχουν παλινδρομήσει σε λογικές κρατισμού, οι οποίες αντιμετωπίζουν ενοχικά τον ιδιωτικό τομέα και την επιχειρηματικότητα.

Κανείς δεν μπαίνει στον κόπο να μας πει με ποιες πολιτικές και με ποια κονδύλια θα ενισχυθούν και θα βελτιωθούν οι υπηρεσίες στους τομείς της υγείας, της πρόνοιας, της παιδείας, προκειμένου να οικοδομηθεί ένα σύγχρονο κοινωνικό κράτος.

Ουδείς προτάσσει την ανάγκη να αποκοπούμε από τα συντεχνιακά, λαϊκίστικα, πελατειακά, εθνικιστικά, θρησκόληπτα σύνδρομα ενός νοσηρού παρελθόντος, με αποτέλεσμα ακόμη και σήμερα να θεωρούνται ταμπού ζητήματα, όπως είναι ο διαχωρισμός κράτους-εκκλησίας, η μείωση των αμυντικών δαπανών ή τα προνόμια της ίδιας της πολιτικής τάξης και των συντεχνιών.

Προφανώς όλα τα παραπάνω ζητήματα είναι για τις πολιτικές δυνάμεις λεπτομέρειες. Μάλιστα, προκειμένου να μην δυσαρεστήσουν κανέναν, στρογγυλεύουν τον λόγο τους με γενικόλογες απόψεις, ασαφείς διακηρύξεις. Στην ουσία, καταφεύγοντας στον βερμπαλισμό και χρησιμοποιώντας μια ξεπερασμένη πολιτική ρητορεία, το μόνο που κάνουν είναι να εκφράζουν τη συμπάθεια και την κατανόησή τους για τους χτυπημένους από την κρίση πολίτες, ξεχνώντας ότι είναι οι κύριοι υπεύθυνοι της κατάστασης.

Το μεγάλο έλλειμμα διακυβέρνησης που αντιμετωπίζει η χώρα είναι εμφανές. Το βιώσαμε πολύ έντονα κατά τη διάρκεια της πρωθυπουργίας του Γιώργου Παπανδρέου ή στη συνέχεια όταν οι κυβερνητικοί εταίροι, ο καθένας για διαφορετικό λόγο, προσπαθούσαν να απομειώσουν πολιτικά και να περιορίσουν χρονικά το εγχείρημα Παπαδήμου.

Στην πραγματικότητα εδώ και δυόμισι χρόνια, η χώρα στηριζόταν στις προτάσεις και στα υποδείγματα της Τρόικας. Οι θέσεις των εγχώριων πολιτικών κομμάτων δεν συνιστούσαν πολιτικό σχέδιο, ήταν αποσπασματικές και εστίαζαν σε επιμέρους ζητήματα. Στην ουσία περιορίζονταν στον σχολιασμό των μνημονιακών προτάσεων και λειτουργούσαν συμπληρωματικά στις υποδείξεις των εταίρων και δανειστών μας.

Η πολιτική αυτή υστέρηση φαίνεται να συμβαδίζει και με τη θεσμική. Αυτό εξάλλου αποδεικνύει και η παρουσία της Task Force στην Ελλάδα. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι αναθέσαμε σε Γάλλους εμπειρογνώμονες να μας υποδείξουν ποια θα είναι η δομή της δημόσιας διοίκησης και σε Ολλανδούς την οργάνωση του Κτηματολογίου.

Κι αυτό όχι γιατί δεν διαθέτουμε ικανές και επαρκείς δυνάμεις, αλλά γιατί το πολιτικό σύστημα, αδυνατώντας να προχωρήσει στον εκσυγχρονισμό και στη μεταρρύθμιση απολιθωμένων και αναχρονιστικών δομών, αποδεικνύεται ανίκανο να τις κινητοποιήσει. Εξάλλου για το μόνο που νοιάζεται είναι η συντήρηση και η διαιώνιση της κυριαρχίας του.

Το ότι οι πολιτικές δυνάμεις δεν διαθέτουν στρατηγική γίνεται περισσότερο εμφανές και από την τακτική τους εν όψει των εκλογών. Όλα τα κόμματα, μηδενός εξαιρουμένου, αντί να μας πουν με ποιες πολιτικές, με ποιο σχέδιο, με ποιες προτεραιότητες μπορεί η χώρα να αποκτήσει στιβαρή και αποτελεσματική διακυβέρνηση, επέλεξαν τον εύκολο δρόμο του λαϊκισμού και των στείρων αντιπαραθέσεων.

Αποσκοπώντας στη συγκάλυψη των πολιτικών τους ελλειμμάτων, αποφάσισαν να αυτοπροσδιοριστούν με βάση τα μνημόνια, θέτοντας νέα διαχωριστική γραμμή που στηρίζεται στο αυθαίρετο και προσχηματικό δίπολο μνημονιακοί-αντιμνημονιακοί. Γύρω από το δίπολο αυτό παρακολουθούμε διάφορες πολιτικές μεταμορφώσεις και διαφοροποιήσεις.

Η αντιμνημονιακή Νέα Δημοκρατία συνιστά παρελθόν, ενώ οι υπεύθυνοι για το μνημόνιο σηκώνουν αντιμνημονιακή παντιέρα. Νέα ευκαιριακά «αντιμνημονιακά» σχήματα δημιουργούνται, τα οποία δεν διστάζουν να καταφύγουν σε ανάρμοστες πολιτικές και ιδεολογικές συνευρέσεις. Μοναδικό τους σκοπός, η πολιτική επιβίωση των πρωταγωνιστών τους.

Ωστόσο, την απουσία στρατηγικής για τη διακυβέρνηση της χώρας δεν μπορεί να την καλύψει κανένα πολιτικό τέχνασμα. Γι’ αυτό τα κόμματα -το καθένα ξεχωριστά- οφείλουν να καταθέσουν τη δική τους αφήγηση για την έξοδο της χώρας από την κρίση.

Άλλωστε, το ζητούμενο δεν είναι το μέγεθος και το εύρος της πολιτικής κυριαρχίας τους, αλλά η ανασύσταση της χώρας. Το εγχείρημα αυτό χρειάζεται συγκεκριμένες, συγκροτημένες και ξεκάθαρες πολιτικές. Απαιτεί πολιτικές ρεαλισμού και πραγματισμού.