Οι προτάσεις που κατέθεσε πρόσφατα ο πρόεδρος του ΣΕΒ κ. Δασκαλόπουλος με αφορμή τις διατάξεις του Μνημονίου, αν υλοποιηθούν, θα οδηγήσουν με μαθηματική ακρίβεια στην πλήρη απορύθμιση των εργασιακών σχέσεων στη χώρα μας, εγκαινιάζοντας ένα νέο εργασιακό Μεσαίωνα.

Εκτός από τη μείωση των μισθών, την εκ περιτροπής εργασία, κλπ., οι προτάσεις του ΣΕΒ, μέσω των επιχειρησιακών συλλογικών συμβάσεων εργασίας, στις οποίες και επιμένει, αναθέτουν στις διευθύνσεις των επιχειρήσεων τη ρύθμιση και αυτής ακόμα της προσωπικής ζωής των εργαζόμενων, όπως π.χ. το πότε θα πάρουν την άδειά τους, καθώς θα είναι υποχρεωμένοι να εργάζονται σε περιόδους αιχμής της επιχείρησης και πέρα από το κανονικό ωράριο, χωρίς ωστόσο οι επιπλέον ώρες εργασίας να αμοίβονται ως υπερωρίες.

Χαρακτηριστό των εξελίξεων που σημειώνονται εδώ και τρεις δεκαετίες στο χώρο των εργασιακών σχέσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι το γεγονός ότι κάτω από την πίεση της αυξανόμενης ανεργίας και της ανασφάλειας που επικρατεί μεταξύ των εργαζόμενων, ιδιαίτερα των νέων, η πρωτοβουλία στη διαμόρφωση των εργασιακών σχέσεων περνάει βαθμιαία από τα συνδικάτα στις οργανώσεις των εργοδοτών, οι οποίες και ασυδοτούν, με τι ευλογίες, βέβαια, των κυβερνήσεων, κυριολεκτικά σε βάρος των εργαζομένων, όπως επιβεβαιώνουν καθημερινά οι μαζικές απολύσεις, η μείωση των αποδοχών και τα φαινόμενα ανεξέλεγκτης αύξησης των ωρών εργασίας στο βωμό του επιχειρηματικού κέρδους.

 

Οι διαπλοκές εργοδοτών και συνδικαλιστών

Αυτό που βιώνουμε σήμερα στη χώρα μας αποτελεί δοκιμασμένη στρατηγική της εργοδοσίας διεθνώς. Τα κέντρα εξουσίας του κεφαλαίου, εκμεταλλευόμενα την οικονομική κρίση που τα ίδια προκάλεσαν, υπονομεύουν με κάθε τρόπο το μεταπολεμικό καθεστώς της βιομηχανικής διαπραγμάτευσης, των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, προωθώντας συστηματικά την εξατομίκευση των συνθηκών εργασίας των εργαζόμενων, μέσω της προωθούμενης «ελεύθερης» σύναψης ατομικών συμβάσεων μεταξύ εργαζομένων και επιχειρήσεων, με στόχο την πλήρη αποδυνάμωση του εργατικού κινήματος.

Για την κατάσταση που επικρατεί στο χώρο των εργασιακών σχέσεων μεγάλη ευθύνη έχουν και οι συνδικαλιστικές γραφειοκρατίες, οι οποίες ενδιαφέρονται πρωτίστως για τα προσωπικά τους συμφέροντα, συναλλασσόμενες ασύστολα με τις εργοδοτικές οργανώσεις αλλά και με τις ηγεσίες των κομμάτων, πίσω από τις πλάτες των εργαζόμενων.

Στη χώρα μας, μάλιστα, η διαπλοκή συνδικαλιστικών στελεχών και κομματικών ηγεσιών είναι ιδιαίτερα προκλητική, καθώς δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις προέδρων, γραμματέων κλπ. της ΓΣΣΕ που αναρριχήθηκαν πολιτικά, μετά τη λήξη της θητείας τους, κατακτώντας βουλευτικούς αλλά και υπουργικούς θώκους. Υπάρχουν, όμως, και οι ειδικοί από το χώρο διανόησης που προσφέρουν, με το αζημείωτο βέβαια και εκ του ασφαλούς, τις υπηρεσίες τους στις συνδικαλιστικές ηγεσίες, σε ό,τι αφορά τη ρύθμιση των σχέσεων κεφαλαίου και εργασίας, με στόχο πάντα τη νομιμοποίηση του συστήματος εξουσίας στη συνείδηση των πολιτών.

Η επικράτηση του επαγγελματικού προσωπικού στους κόλπους των συνδικαλιστικών οργανώσεων και η αυτονόμησή τους από τα αντιπροσωπευτικά όργανα οδηγούν αναπόφευκτα στην αποδυνάμωση της νομιμοποίησης και λογοδοσίας στο εσωτερικό του συνδικαλιστικού κινήματος.

Στη χώρα μας, ειδικότερα, οι ηγεσίες των συνδικάτων μετατοπίζουν το ενδιαφέρον τους από δράσεις κινηματικές σε δράσεις επικοινωνιακές, πρακτική που όχι μόνον δεν ενισχύει την ενεργό συμμετοχή των εργαζομένων στους αγώνες, αλλά και εμποδίζει την ουσιαστικοποίηση της εκπροσώπησης, η οποία και επικεντρώνεται απλά και μόνον στη νομιμοποίηση δεδομένων διαδικασιών στις σχέσεις κεφαλαίου και εργασίας, χωρίς την όποια πρόθεση αμφισβήτησης του καθεστώτος εκμετάλλευσης. Η «αναβάθμιση» των συνδικαλιστικών ηγεσιών σε «θεσμικούς εταίρους» τις ενσωματώνει στη λογική του συστήματος εξουσίας και τελικά τις ευνουχίζει αγωνιστικά.

 

Οι ευθύνες των εργαζομένων και η χειραφέτησή τους

 Ευθύνη για την πορεία του εργατικού κινήματος έχουν και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, καθώς πληθαίνουν καθημερινά οι περιπτώσεις εκείνων, οι οποίοι, προκειμένου να μην απολυθούν, συνάπτουν ατομικές συμβάσεις εργασίας, αδιαφορώντας για τους συναδέλφους τους που χάνουν τη δουλειά τους, με αποτέλεσμα να βρίσκονται αντιμέτωποι οι «εντός» με τους «εκτός» των τειχών των επιχειρήσεων. Προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι σπάνια γίνονται απεργίες ή απλά κινητοποιήσεις αλληλεγγύης των εχόντων εργασία με τους άνεργους συναδέλφους τους.

Εν κατακλείδι, σε ό,τι αφορά την εξέλιξη των εργασιακών σχέσεων, τίθεται σήμερα θέμα φερεγγυότητας αλλά και αποτελεσματικότητας της διαμεσολαβητικής λειτουργίας των συνδικάτων στη διαμόρφωση των σχέσεων κεφαλαίου και εργασίας. Οι αλλαγές στη σύνθεση του εργατικού δυναμικού, με κυρίαρχη πλέον την διανοητική (κατά άλλους την άϋλη) εργασία, ο πολυπολιτισμικός χαρακτήρας των βιομηχανικών κοινωνιών και η εμφάνιση νέων κινημάτων (οικολογικό κίνημα, κίνημα χειραφέτησης των γυναικών κλπ.) επιβάλλουν την οργανωτική και πολιτική ανασυγκρότηση του συνδικαλιστικού κινήματος, καθώς και την επανεξέταση των θέσεών του σχετικά με το ρόλο του στη σύγχρονη κοινωνία.

Επείγει, πάνω απ΄όλα, η αναθεώρηση του καθεστώτος «θεσμοποίησης των ταξικών συγκρούσεων», όπως αυτό διαμορφώθηκε μεταπολεμικά κάτω από συνθήκες σχετικής οικονομικής ευημερίας, ο επαναπροσδιορισμός των σχέσεων κεφαλαίου και εργασίας με βάση τα νέα δεδομένα (κατάρρευση του υπαρκού σοσιαλισμού, νέα τάξη πραγμάτων, αναβίωση των εθνικισμών και ρατσισμών κλπ.), ο απεγκλωβισμός του συνδικαλιστικού κινήματος από την ποδηγέτηση των πολιτικών κομμάτων, η επαναπολιτικοποίηση των εργατικών αγώνων και τέλος η καλλιέργεια διεθνιστικού και οικολογικού πνεύματος στους κόλπους του κινήματος χειραφέτησης των ανθρώπων της εργασίας