Ιστορικός, Οικονομολόγος, Πολιτικός Επιστήμονας, Διευθύνων Σύμβουλος Επιχειρήσεως, Λευκωσία

26/4/2012 - Κυπριακό:Το Κλειδί της Λύσης.

Έχει κατά κόρον τονιστεί από όλες τις πολιτικές ελίτ του τόπου-σωστά κατά την άποψη μου- ότι το κλειδί της λύσης του Κυπριακού προβλήματος βρίσκεται στην Τουρκία. Εν τούτοις, υπάρχει μια διαφορετική προσέγγιση όσον αφορά την  μεθοδολογία που η Ελληνοκυπριακή πλευρά πρέπει να ακολουθήσει ούτως ώστε η Τουρκία να πειστεί να βάλει το κλειδί στην κλειδαριά και να ανοίξει επιτέλους την πόρτα της λύσης. Συγκεκριμένα, ενώ κάποιες πολιτικές ελίτ πιστεύουν ότι η Τουρκία θα πειστεί να λύσει το Κυπριακό μέσα από την αύξηση του κόστους της κατοχής της Κύπρου άλλες ελίτ πιστεύουν ότι η Τουρκία θα λύσει το Κυπριακό μόνο μέσα από την μεγιστοποίηση του οφέλους της από την απαλλαγή της κατοχής. Μια συνοπτική ανάλυση θα καταδείξει ότι ενώ η πρώτη μεθοδολογική προσέγγιση λύσης του Κυπριακού (αυτή δηλ.της αύξησης του κόστους της Τουρκίας από την κατοχή) κινείται στην σφαίρα του πολιτικά ανέφικτου η δεύτερη μεθοδολογική προσέγγιση (αυτή δηλ. της μεγιστοποίησης του οφέλους της Τουρκίας από την απαλλαγή της κατοχής) είναι καθόλα εφικτή.

Tο φιάσκο των S-300 και η αποδοχή από μέρους μας της έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας τον Δεκέμβρη του 2004 πρέπει να μας έχει διδάξει ότι όποτε δοκιμάσαμε δυναμικά να αυξήσουμε το κόστος της Τουρκίας από την κατοχή της Κύπρου η Τουρκία έβγαινε πάντα κερδισμένη. Οι δεδηλωμένη βούληση του τότε Προέδρου Γλαύκου Κληρίδη να εγκαταστήσει τους Ρωσικούς πυραύλους S-300 στην Κύπρο αποσκοπούσε (πέραν ασφαλώς των τότε προφανών προεκλογικών σκοπιμοτήτων) στο να "σύρει" την Τουρκία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων (η γνωστή θεωρία του “ενεργού ηφαιστείου”). Αποτέλεσμα; Υπό τις απειλές της Τουρκίας, αλλά και υπό τις πιέσεις και παραινέσεις του διεθνούς παράγοντα (συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας) αναγκαστήκαμε τελικά να μην φέρουμε τους S-300 στην Κύπρο. Παρόμοια όμως πολιτική επιχείρησε να ακολουθήσει και ο αείμνηστος Τάσσος Παπαδόπουλος το Δεκέμβρη του 2004 με τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας. Παρ όλες τις τότε προθέσεις μας για άσκηση βέτο όσον αφορά την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας, εκτός εάν ικανοποιούνταν σειρά μεγάλων προϋποθέσεων (υπενθυμίζω τις απαιτήσεις του τότε ΥΠΕΞ Γιώργου Ιακώβου), τελικά στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκέμβρη του 2004 δεν ασκήσαμε βέτο.Τόσο ο Κληρίδης (στην περίπτωση των S-300) όσο και ο Παπαδόπουλος (στην περίπτωση του βέτο του 2004) είχαν συνειδητοποιήσει στο τέλος, σωστά, ότι η μικρή Κύπρος δεν είχε τα απαραίτητα διεθνή ερείσματα για να στήριζε πολιτικές οι οποίες θα αύξαναν το κόστος της Τουρκίας από την κατοχή της Κύπρου.

Ενώ όμως η μικρή Κύπρος δεν φαίνεται να μπορεί να αυξήσει το κόστος της Τουρκίας από την κατοχή της Κύπρου, εν τούτοις μπορεί, αξιοποιώντας τα σημερινά γεωπολιτικά και γεοοικονομικά δεδομένα, να "εγκλωβίσει" την Τουρκία σε ένα πλέγμα συμφερόντων που να την συμφέρει περισσότερο να λύσει το Κυπριακό παρά να συντηρεί την παρούσα κατάσταση. Αυτό κατά την άποψη μου μπορεί να επιτευχθεί (όπως έχω αναλύσει εμπεριστατωμένα σε προηγούμενη αρθρογραφία μου) μόνο μέσα από μια Εξελικτική ή σταδιακή λύση του Κυπριακού στη βάση μιας διεθνούς Προσωρινής Συμφωνίας και στο πλαίσιο κοινά αποδεκτού οδικού χάρτη. Στο τέλος αυτού του οδικού χάρτη, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, έχοντας εν τω μεταξύ ικανοποιήσει (στα πλαίσια ενός πάρε-δώσε) εκατέρωθεν συμφέροντα καθώς και δημιουργήσει σημαντικό απόθεμα εμπιστοσύνης, θα μπορούσαν να ξαναδιαπραγματευτούν με φρέσκο πλέον φακό την συνολική διευθέτηση του Κυπριακού στα πλαίσια ενός μελλοντικού σχεδίου του ΟΗΕ στη βάση της ΔΔΟ με πολύ περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας.

Συμπερασματικά, η Τουρκία θα βάλει το κλειδί της λύσης του Κυπριακού στην πόρτα της λύσης όχι ώς αποτέλεσμα της αύξησης του κόστους της χώρας από την κατοχή της Κύπρου αλλά ώς συνέπεια της μεγιστοποίησης του οφέλους που η Τουρκία θα έχει από την απαλλαγή της κατοχής! Ο μόνος ίσως τρόπος να το πετύχουμε αυτό είναι μέσα από μια Εξελικτική λύση όπως την έχω περιγράψει. Εάν λοιπόν πείθαμε- μέσα από μια τολμηρή και έξυπνη διπλωματία και ασφαλώς και με την βοήθεια και του διεθνούς παράγοντα- την Τουρκία να αποδεχτεί μια τέτοια λύση τότε πιστεύω το μέλλον για μας θα ήταν πολύ πιό ευοίωνο.