Ιστότοπος Κιατίπη

Kiatipis Website

Συγγραφείς /Αρθρογράφοι

Ανδρέας Παράσχος

Γράφει ο Ανδρέας Παράσχος

Αρθρογράφος, Διευθυντής εφημερίδας ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (Έκδοση Κύπρου)

25.03.2012Αγνοούμενοι: Θα στέλνει τα λείψανα στο εξωτερικό ο Ζιρόντ

Ο εκπρόσωπος των Η.Ε. και του Ερυθρού Σταυρού στη ΔΕΑ ναρκοθέτησε το πρόγραμμα ταυτοποίησης οστών αγνοουμένων στην Κύπρο

O Κριστόφ Ζιρόντ εξετάζει αύριο με συνεργάτες του προσφορές

για ταυτοποιήσεις οστών αγνοουμένων στο εξωτερικό

 

Στον αέρα τινάζεται το πρόγραμμα ταυτοποιήσεων των αγνοουμένων της κυπριακής τραγωδίας, καθώς άρχισε η αντίστροφη μέτρηση της επιχείρησης αποστολής των δειγμάτων των λειψάνων σε εργαστήριο του εξωτερικού αντί στο Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου (ΙΝΓΚ). Της καθ’ όλα παράνομης «επιχείρησης» (διότι γίνεται χωρίς εξουσιοδότηση του κάθε συγγενούς για να εξαγάγει το DNA του στο εξωτερικό) ηγείται το Τρίτο Μέλος της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων (ΔΕΑ) και εκπρόσωπος των Ηνωμένων Εθνών και του Ερυθρού Σταυρού, Κριστόφ Ζιρόντ. Ο κ. Ζιρόντ, παρά τις επανειλημμένες συναινέσεις που είχε από το ΙΝΓΚ και την αποδοχή όλων των όρων που έθεσε για την υπογραφή του νέου συμβολαίου ώστε να συνεχιστεί ομαλά το πρόγραμμα, εμφανιζόταν κάθε φορά να θέτει και νέους όρους και την Παρασκευή ανακοίνωσε την απόφαση του να διακόψει η ΔΕΑ τη συνεργασία με το ΙΝΓΚ και να απευθυνθεί στο εξωτερικό για τις ταυτοποιήσεις. Όπως η «Κ» κατάγγειλε σε προηγούμενα δημοσιεύματα, η ΔΕΑ από τον Μάιο του 2011 σταμάτησε «ανεξήγητα» να στέλνει, από το Ανθρωπολογικό Εργαστήριο της παρά το αεροδρόμιο Λευκωσίας, σκελετικά δείγματα στο ΙΝΓΚ για ταυτοποίηση, ενώ υπάρχουν 169 λείψανα στα οποία έχουν διεκπεραιωθεί οι ανθρωπολογικές αναλύσεις και θα μπορούσαν σε σύντομο διάστημα να αποδοθούν στους συγγενείς. Η φτωχή απόδοση της ΔΕΑ, μέχρι σήμερα, δηλαδή σε διάστημα επτά και πλέον χρόνων από το 2005 που άρχισε το πρόγραμμα εκταφών και ταυτοποιήσεων, πιστοποιείται από τα γεγονότα. Από τα 838 λείψανα που έχουν εκταφεί και βρίσκονται στοιβαγμένα σε κιβώτια στο Ανθρωπολογικό Εργαστήριο της ΔΕΑ παρά το αεροδρόμιο Λευκωσίας έχουν αποδοθεί στους συγγενείς μόνο 314 λείψανα (253 Ε/κ και 61 Τ/κ). Δηλαδή 524 λείψανα αναμένουν ταυτοποίηση, εξ αυτών και λείψανα Τ/κ, τα οποία ωστόσο δεν υπερβαίνουν τα 70. Κι όμως η ΔΕΑ, ανεξήγητα, σταμάτησε τη ροή σκελετικών δειγμάτων προς το ΙΝΓΚ.

Είχαν άλλη ατζέντα στη ΔΕΑ
Όπως όμως προκύπτει από τα στοιχεία που κατέχει η «Κ», η στάση της ΔΕΑ δεν είναι ανεξήγητη αφού τα μέλη της, Κριστόφ Ζιρόντ, Ηλίας Γεωργιάδης και Γκιουλντέν Πλουμέρ Κιουτσούκ, φαίνεται να είχαν προαποφασίσει την «προετοιμασία για τη δημιουργία νέας δικοινοτικής ομάδας γενετιστών με ευθύνη τη γενετική ταυτοποίηση στο Ανθρωπολογικό Εργαστήριο» της ΔΕΑ. Αυτό προκύπτει από έγγραφο-πρακτικό που υπάρχει από συνάντηση των τριών (1/11/2011), κεκλεισμένων των θυρών, στην παρουσία μόνο του γραμματέα της ΔΕΑ, Ολέγκ Ιγκόροφ, ως πρακτικογράφου.

Στο έγγραφο μεταξύ άλλων καταγράφονται οι παρακάτω ενδεικτικές αποφάσεις της ΔΕΑ:

  1. Προετοιμασία για τη μεταφορά επί δανεισμού των εξοπλισμών του γενετικού εργαστηρίου TKC (Κατεχόμενα) στους χώρους του Ανθρωπολογικού Εργαστηρίου του UNPA, για να διατηρηθούν στην Κύπρο οι βασικές γενετικές διαδικασίες με την τοποθέτηση του αρχείου του Οικογενειακού Δείγματος Αναφοράς (σ.σ. η τράπεζα DNA στο ΙΝΓΚ) στο Ανθρωπολογικό Εργαστήριο (η εξαγωγή και το ταίριασμα του γενετικού υλικού θα γίνουν στο εξωτερικό, σύμφωνα με κοινή διεθνή πρακτική).

  2. Προετοιμασία για τη δημιουργία νέας δικοινοτικής ομάδας γενετιστών με ευθύνη τη γενετική ταυτοποίηση στο Ανθρωπολογικό Εργαστήριο.

  3. Αναζήτηση (και εάν χρειαστεί τη δημοσίευση προσφορών) για την εξαγωγή γενετικού υλικού από δείγματα οστών από γενετικό εργαστήριο και την προσπάθεια ταύτισης τους με τα γενετικά προφίλ που βρίσκονται στο Αρχείο Οικογενειακών Δειγμάτων Αναφοράς. Η προσφορά πρέπει να δημοσιευτεί όχι αργότερα από τις 20 Νοεμβρίου, για να αποφευχθούν οι όποιες καθυστερήσεις στη διαδικασία ταυτοποίησης και πιθανές ερωτήσεις από την UNDP και την Κομισιόν.

Οι προθέσεις των μελών της ΔΕΑ, με το πιο πάνω απόσπασμα του εγγράφου γίνονται σαφείς: να πάρουν από το ΙΝΓΚ την τράπεζα δεδομένων DNA των συγγενών των αγνοουμένων, να δημιουργήσουν δικό τους εργαστήριο στο παλιό αεροδρόμιο Λευκωσίας και να στέλνουν τα δείγματα των οστών σε γενετικό εργαστήριο του εξωτερικού. Το σχέδιο που έθεσαν σε εφαρμογή είχε στόχο το ΙΝΓΚ να μην αποδεχθεί το νέο συμβόλαιο που θα του πρότειναν ώστε να του επιρρίψουν όλες τις ευθύνες για την αποτελμάτωση του προγράμματος και να απευθυνθούν σε εργαστήριο του εξωτερικού. Έδωσαν το συμβόλαιο τον Οκτώβριο του 2011 και στις 16 Νοεμβρίου το ΙΝΓΚ απάντησε ότι το αποδέχεται. Στις 17 Νοεμβρίου ο κ. Ζιρόντ έθεσε και νέους επιπρόσθετους όρους. Αυτή η εκνευριστική διαδικασία επαναλήφθηκε πολλές φορές, με τελευταία άρνηση από τον κ. Ζιρόντ αυτήν της περασμένης Παρασκευής 23/03/2012. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι εξελίξεις της εβδομάδας που διέρρευσε υπήρξαν ραγδαίες. Την περασμένη Δευτέρα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας –παραμερίζοντας στην ουσία τον προεδρικό επίτροπο, Γιώργο Ιακώβου, ο οποίος αποδείχθηκε ανεπαρκής να διαχειριστεί το ζήτημα– δέχθηκε στο Προεδρικό τον κ. Ζιρόντ. Ο τελευταίος επέρριψε ευθύνες στον επικεφαλής των γενετιστών του ΙΝΓΚ, δρ Μάριο Καρυόλου, προσωποποιώντας στην ουσία το ζήτημα. Την Τετάρτη έγινε συνάντηση Ζιρόντ-ΙΝΓΚ κατά την οποία ο πρώτος ζήτησε από το Δ.Σ. του Ινστιτούτου να διορίσει project manager στις ταυτοποιήσεις για να μην υπάρχει άμεση εμπλοκή του κ. Καρυόλου με τη ΔΕΑ. Την Πέμπτη το ΙΝΓΚ απάντησε θετικά και ο κ. Ζιρόντ πληροφόρησε τον πρόεδρο του Δ.Σ. του ΙΝΓΚ, Χρίστο Φυλακτού, ότι τίποτα δεν ισχύει πλέον. Επιχειρήθηκε και μια τελευταία συνάντηση το πρωί της Παρασκευής η οποία έληξε χωρίς αποτέλεσμα, ενώ, όπως πληροφορείται η «Κ», αύριο Δευτέρα ο κ. Ζιρόντ με συνεργάτες του θα αξιολογήσουν τις προσφορές που έχουν πάρει από γενετικά εργαστήρια του εξωτερικού για να μισθώσουν το πρόγραμμα. Πηγές της «Κ» επιμένουν ότι ο κ. Ζιρόντ έχει δεσμευθεί ήδη από το περασμένο καλοκαίρι με εργαστήριο του εξωτερικού και τώρα έτσι όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα παραμένει εγκλωβισμένος στις δεσμεύσεις του, ενώ τίθεται εν κινδύνω η επαγγελματική του επιβίωση, αφού μια καταγγελία του στον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό από οποιαδήποτε πλευρά στην Κύπρο θα ισοδυναμεί με απομάκρυνση του από τη θέση του στη ΔΕΑ.

 

Ήθελαν να τα βάλουν όλα στο χέρι
Εκμεταλλευόμενοι μια ιδιότυπη ασυλία της οποίας απολαμβάνουν από τις πολιτικές δυνάμεις του τόπου, που επίσημα και δεδηλωμένα υποστηρίζουν το πρόγραμμα ταυτοποίησης, και προφανώς επειδή μέχρι σήμερα λειτουργούν χωρίς τον οποιοδήποτε έλεγχο της απόδοσης του προγράμματος αλλά και της διαχείρισης των (δώδεκα μέχρι σήμερα) εκατομμυρίων δολαρίων, Κριστόφ Ζιρόντ, Ηλίας Γεωργιάδης και Γκιουλντέν Πλουμέρ Κιουτσούκ φαίνεται να αποφάσισαν να πάρουν και την τράπεζα δεδομένων DNA από το ΙΝΓΚ και να κάνουν μόνοι τους «παιγνίδι». Μάλιστα, πρόσωπο που εργάστηκε στο πρόγραμμα εκταφών και το οποίο επικοινώνησε με τον γράφοντα καταγγέλλοντας ματσαράγκες που γίνονταν, στο τέλος της συνομιλίας μας μάς είπε χαρακτηριστικά: «Look for the money».

Μετά τις πρώτες καταγγελίες της «Κ» τον περασμένο Νοέμβριο, η κυβέρνηση Χριστόφια ζήτησε την παραίτηση του επί 25 και πλέον χρόνια Ε/κ μέλους της ΔΕΑ Ηλία Γεωργιάδη, ο οποίος και παραιτήθηκε. Ο αναπληρωτής του στη ΔΕΑ, Ξενοφών Καλλής, γνωρίζοντας τη σαθρή κατάσταση που τελμάτωσε το πρόγραμμα της ταυτοποίησης, αρνήθηκε να αναλάβει καθήκοντα μέλους της ΔΕΑ μέχρι να ξεκαθαρίσει η κατάσταση πλήρως και η θέση παραμένει κενή. Εξάλλου η θέση της κυβέρνησης αλλά και προσωπικά του Προέδρου Χριστόφια είναι ότι δεν πρέπει επ’ ουδενί να φύγει η τράπεζα δεδομένων DNA από την Κύπρο ούτε και να αποστέλλονται σκελετικά δείγματα στο εξωτερικό, σε ένα εργαστήριο όπου ουδείς εγγυάται για τον τρόπο που θα χρησιμοποιηθεί το DNA των συγγενών.

 

Παράνομη η εξαγωγή του DNA χωρίς τη συγκατάθεση των συγγενών
Όταν γίνεται λόγος για δείγματα γενετικού υλικού των συγγενών των αγνοουμένων, Ε/κ και Τ/κ, αναφερόμαστε σε δείγματα που δόθηκαν στο ΙΝΓΚ από 7.000 περίπου ανθρώπους, με τους οποίους το Ινστιτούτο υπέγραψε την παρακάτω σχετική σύμβαση: «Υπογράφοντας το έντυπο αυτό εξουσιοδοτώ το προσωπικό του Εργαστηρίου Ταυτοποίησης Βιολογικών Δειγμάτων (ΕΤΒΔ) του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής (ΙΝΓΚ) να μου αφαιρέσει μικρή ποσότητα αίματος (1-3 κ. εκ.). Εξ όσων γνωρίζω η αφαίρεση της πιο πάνω ποσότητας αίματος δεν θα μου προκαλέσει οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας. Καταλαβαίνω πλήρως ότι από το αίμα μου θα απομονωθεί γενετικό υλικό (DNA), το οποίο θα διαφυλαχθεί και θα καταχωρηθεί σε ειδική τράπεζα γενετικού υλικού στο ΕΤΒΔ του ΙΝΓΚ. Μελλοντικά, αντιλαμβάνομαι ότι το γενετικό μου υλικό θα χρησιμοποιηθεί σε εξειδικευμένες αναλύσεις που θα έχουν σαν στόχο τους τη διερεύνηση της τύχης των αγνοουμένων συγγενών μου. Τα αποτελέσματα προκαταρκτικών γενετικών αναλύσεων που τυχόν θα γίνουν, θα καταχωρούνται σε πρόγραμμα ηλεκτρονικών υπολογιστών στο ΕΤΒΔ του ΙΝΓΚ και θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν, εμπιστευτικά, μόνο από το προσωπικό του ΕΤΒΔ του ΙΓΝΚ για τον πιο πάνω σκοπό. Τα συμπεράσματα από τυχόν διερευνήσεις που θα γίνουν στο μέλλον, θα κοινοποιηθούν από το ΕΤΒΔ του ΙΓΝΚ στον Επίτροπο Προεδρίας για Ανθρωπιστικά Θέματα ή οποιοδήποτε άλλο κυπριακό σώμα/αρχή ή οργανισμό που θα εξουσιοδοτηθεί από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Τα συμπεράσματα θα κοινοποιηθούν και σε μένα, από τον Επίτροπο Προεδρίας για Ανθρωπιστικά Θέματα ή άλλο εξουσιοδοτημένο πρόσωπο, μετά από σχετική έγκριση της Κυπριακής Δημοκρατίας».

Γίνεται αντιληπτό ότι το ΙΝΓΚ είναι δεσμευμένο από την πιο πάνω σύμβαση και δεν μπορεί να δώσει την τράπεζα δεδομένων σε κανένα, παρά μόνο αν έχει την έγκριση και των 7.000 συγγενών. Πρόκειται, όπως είναι αυτονόητο, για τις πιο απόρρητες προσωπικές πληροφορίες και δεν μπορούν να είναι ιδιοκτησία ούτε της κυβέρνησης, ούτε της ΔΕΑ, ούτε κανενός άλλου παρά του ίδιου του ανθρώπου στον οποίο ανήκει το DNA.