2005-3   Συννεφιασμένη   Περιρρέουσα   Ατμόσφαιρα[1]

 

 

Του Χαμπή Κιατίπη, 

23 Απριλίου 2005

 

 

Μια αντιπροσωπεία του ΔΗ.ΣΥ. επισκέφθηκε πρόσφατα την Τουρκία και είχε συνομιλίες με τον Τούρκο Πρωθυπουργό κ. Ερντογάν. Ο κ. Ερντογάν είχε ζητήσει από τον πρόεδρο του ΔΗ.ΣΥ. κ. Αναστασιάδη να  μεταφέρει μήνυμα στον Πρόεδρο Παπαδόπουλο, με το οποίο τον καλούσε όπως δεχθεί να συναντήσει κάπου στην Κύπρο τον κ. Ταλάτ…για ένα καφέ. Υπονοείται, βέβαια, ότι πίνοντας καφέ θα συνομιλούσαν και θα εκφράζανε απόψεις πάνω στο Κυπριακό Πρόβλημα ή τουλάχιστον θα προσπαθούσαν να κατανοήσουν τις ανησυχίες και τις απαιτήσεις ο ένας του άλλου. Αυτή η πρόταση έτυχε χλευασμού από τα κόμματα της συμπολίτευσης.

Ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος έστειλε το δικό του μήνυμα: ευχαρίστως, έλεγε, θα συναντιόταν και θα συνομιλούσε με τον κ. Ερντογάν, όχι όμως και με τον κ. Ταλάτ, γιατί, όπως ισχυρίστηκε, δεν μπορούσε ούτε ένα οδόφραγμα να ανοίξει. Σε λίγο, πάντως, θα ανοίξει δύο οδοφράγματα ο κ. Ταλάτ. Κάθε λογικός άνθρωπος καταλαβαίνει ότι, από τη στιγμή που ο Τούρκος Πρωθυπουργός όρισε τον κ. Ταλάτ ως εκπρόσωπό του, ως συνομιλητή του κ. Παπαδόπουλου, αυτό εξυπακούεται ότι τον εμπιστεύεται και ότι ο κ. Ταλάτ θα μπορούσε να φέρει σε πέρας τις διαπραγματεύσεις προς εξεύρεση αμοιβαίας αποδεχτής λύσης στο Κυπριακό Πρόβλημα. Εξ άλλου οι διαπραγματεύσεις δεν θα διαρκούσαν μόνο μια ώρα, αλλά μέρες. Με βάση τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας είναι πολύ εύκολο να ανταλλάσσονται συνεχώς μηνύματα από άτομα που διαμένουν σε διαφορετικές χώρες.

Σε δηλώσεις που έκανε στις 22-04-2005 ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος ισχυρίσθηκε ότι η πολιτική της Άγκυρας δεν έχει αλλάξει. Η εκτίμηση αυτή έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις απόψεις δεκάδων πολιτικών αναλυτών και όχι μόνο. Ο καθένας που παρακολουθεί την εξέλιξη των προσπαθειών προς εξεύρεση λύσης στο Κυπριακό πρόβλημα, γνωρίζει με βεβαιότητα ότι κατά την περίοδο πριν την άνοδο του κ. Ερντογάν στην εξουσία, όλοι οι προηγούμενοι πρωθυπουργοί της Τουρκίας, με προεξάρχοντα τον Ετζεβίτ, ισχυρίζονταν ότι το Κυπριακό είχε λυθεί την 20^η  Ιουλίου του 1974. Ο δε, αναγνωρισμένος από την πλευρά μας, ηγέτης των Τουρκοκυπρίων κ. Ντενκτάς απαιτούσε επανειλημμένως από το 1983 και μετά να αναγνωρίσουμε το υποτελές κράτος που είχε δημιουργηθεί στο κατεχόμενο μέρος της Κύπρου. Μ’ άλλα λόγια μας ζητούσε να δεχθούμε τη διχοτόμηση της Κύπρου, πράγμα που κανένας Ε/Κ δεν αποδεχόταν. Οι Τούρκικες κυβερνήσεις πριν τον Ερντογάν υποστήριζαν με πάθος την διχοτομική πολιτική Ντενκτάς.

Αντίθετα, όμως, προς την διχοτομική πολιτική Ετζεβίτ–Ντενκτάς, ο Ερντογάν και ο Ταλάτ μαζί με την μεγάλη πλειοψηφία των Τουρκοκυπρίων (θυμηθείτε τις διαδηλώσεις των Τ/Κ) απέρριψαν τον ισχυρισμό ότι το Κυπριακό είχε λυθεί με την εισβολή και κατοχή, και τη διχοτομική πολιτική των δύο κρατών και αποδέχθηκαν τη λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, τη λύση που υποστήριζε η δική μας επίσημη πλευρά από την εποχή του Μακαρίου το 1977.

Εφόσον, λοιπόν, ο κ. Παπαδόπουλος ισχυρίζεται ότι δεν έχει αλλάξει η πολιτική της Τουρκίας στο Κυπριακό, υπονοεί ότι συνεχίζει να απαιτεί λύση δύο κρατών. Αυτό δεν αληθεύει. Ο κ. Παπαδόπουλος γνωρίζει με σιγουριά ότι δεν είναι αλήθεια αυτό που λέει. Δεν λέει την αλήθεια στο λαό. Αντίθετα, λέει ψέματα. Λέει ψέματα γιατί σύμφωνα με την συννεφιασμένη περιρρέουσα ατμόσφαιρα είναι φανερό ότι προσπαθεί να βρει κάθε είδους υπεκφυγές και αστήρικτες δικαιολογίες για να μην εμπλακεί σε διαπραγματεύσεις με την άλλη πλευρά, επειδή όπως υποστηρίζει μαζί με τους συνοδοιπόρους που έχει στο ΔΗ.ΚΟ., στην ΕΔΕΚ, στο ΑΚΕΛ και στα άλλα μικρά κόμματα και οργανωμένες πολιτικές και κοινωνικές οργανώσεις, βρισκόμενοι τώρα μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα στριμώξουν την Τουρκία για να κάνει όλες τις παραχωρήσεις που ονειρεύονται…μέχρι και την αποδοχή ενιαίου κράτους, όπου θα κυβερνάει η Ελληνοκυπριακή πλειοψηφία και όπου η Τουρκοκυπριακή κοινότητα θα αποκτήσει στάτους μειονότητας με περιορισμένα δικαιώματα. Αυτή είναι η λεγόμενη Ευρωπαϊκή Λύση ή η Μεγάλη Ιδέα που ονειρεύονται όλα τα ελληνικά εθνικιστικά και σοβινιστικά στοιχεία οργανωμένα και μη στην Κύπρο και στο εξωτερικό.

Από την πλευρά του ο κ. Χριστόφιας μας καλούσε πριν λίγο καιρό να κάνουμε υπομονή μέχρι να ολοκληρωθούν οι ψηφοφορίες στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα μέσα από τις οποίες θα αναδεικνυόταν η ηγεσία της. Οι ψηφοφορίες ολοκληρώθηκαν την περασμένη Κυριακή, 17 Απριλίου 2005 και απ’ αυτές αναδείχθηκε ως αναμφισβήτητος ηγέτης ο κ. Ταλάτ. Όλοι αναγνώρισαν το γεγονός αυτό, εκτός από τη δική μας κυβέρνηση και πιθανώς και από την ηγεσία του ΑΚΕΛ, που δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει τη θέση της. Πάντως σε δηλώσεις του ο κυβερνητικός εκπρόσωπος αμφισβήτησε αν ο κ. Ταλάτ εκπροσωπεί πράγματι την Τουρκοκυπριακή κοινότητα καθόσον, όπως είπε, στις ψηφοφορίες που έγιναν είχαν ψηφίσει και έποικοι.

Θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι η καθοριστική δύναμη στην άλλη πλευρά είναι η Τουρκία. Φαίνεται ότι η Τουρκική κυβέρνηση σέβεται τα αποτελέσματα των ψηφοφοριών και τις επιθυμίες των Τουρκοκυπρίων για εξεύρεση λύσης στη βάση της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Και εκλογές όμως να μην γίνονταν, από τη στιγμή που η Τουρκική κυβέρνηση ορίζει ως διαπραγματευτή εκ μέρους της τον κ. Ταλάτ, δεν θα πρέπει η δική μας πλευρά να αμφισβητεί την ιδιότητά του αυτή.

Διερωτώμαι, λοιπόν, ποια είναι η θέση της ηγεσίας του ΑΚΕΛ όσον αφορά αυτό το θέμα; Αναγνωρίζει ή όχι στον κ. Ταλάτ την ιδιότητα του διαπραγματευτή: Ιδιότητα που εκπηγάζει τόσο από τον διορισμό του στη θέση αυτή από τον Πρωθυπουργό της κατοχικής δύναμης, όσο και λόγω του ότι τον εξέλεξε η κοινότητα του στο ανώτατο αξίωμα του μη-αναγνωρισμένου έστω κράτους της, εκείνο του Προέδρου;  Μήπως είμαστε εμείς που θα πρέπει να καθορίσουμε ποιο διαπραγματευτή θα πρέπει να έχει η άλλη πλευρά; Συμφωνεί η ηγεσία του ΑΚΕΛ με τη θέση που εξέφρασε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος;

Οι δηλώσεις των εκπροσώπων των κομμάτων της συμπολίτευσης δεν είναι ενθαρρυντικές. Ο καθένας με τον τρόπο του συνεισφέρει και ένα μικρό συννεφάκι για να σχηματιστεί μια πλήρως συννεφιασμένη περιρρέουσα ατμόσφαιρα.

Όσους έχω ρωτήσει τελευταία για το αν είναι αισιόδοξοι ή όχι όσον αφορά το ερώτημα κατά πόσο θα βρεθεί λύση στο Κυπριακό στη βάση της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, όλοι ανεξαιρέτως μου απάντησαν αρνητικά. Με τους σημερινούς εκπροσώπους της δικής μας πλευράς δεν υπάρχει ελπίδα εξεύρεσης λύσης. Κυριαρχεί η εντύπωση ότι οι σημερινοί κυβερνώντες ενδιαφέρονται περισσότερο πως θα διατηρήσουν τις θέσεις τους στον πολύπλοκο ιστό των δομών εξουσίας, παρά να βρουν λύση στο Κυπριακό Πρόβλημα.

Ο κ. Παπαδόπουλος μας φώτισε λέγοντας μας ότι το Κυπριακό δεν λύεται σε μια ώρα. Ποιος άραγε ζήτησε από τον κ. Παπαδόπουλο να λύσει το Κυπριακό σε μια ώρα; Κανείς βέβαια. Όμως, το Κυπριακό με την μια μορφή ή την άλλη υπάρχει εδώ και πολλές δεκαετίες. Πριν μερικές δεκαετίες ο κ. Παπαδόπουλος ήταν συνομιλητής του Ντενκτάς, θυμάστε. Έκανε τίποτε; Εδώ και 26 μήνες βρίσκεται στην εξουσία και όλοι έχουν πεισθεί πως δεν κούνησε το μικρό του δακτυλάκι για να βρεθεί λύση, λειτουργική για να διαρκέσει όπως ήθελε, έστω κι αν δεν ήταν δίκαιη. Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, πριν το δημοψήφισμα του περασμένου Απρίλη, σπαταλούσε το χρόνο του στη Νέα Υόρκη, στη Λευκωσία και στην Ελβετία (έστω και σ’ εκείνο το φεγγαράκι που παρέμεινε εκεί, γιατί θυμάστε είχε πάει αλλού για να συζητήσει με άλλους πιο σημαντικά από το Κυπριακό θέματα!). Θα μου πείτε δεν είχε δυνατότητες τότε, γιατί αντιμετώπιζε τις απαράδεχτες απαιτήσεις του Ντενκτάς – θυμηθείτε τα 11 σημεία.  Στην Ελβετία, όμως, είχε τον μετριοπαθή Ταλάτ και τον Ερντογάν που υποστήριζαν λύση ομοσπονδίας. Γιατί δεν διαπραγματεύτηκε μ’ αυτούς;

Από τη μια κατηγορούν το Γ.Γ. του ΟΗΕ Ανάν, τις ΗΠΑ και τη Βρετανία για εχθρική στάση απέναντι στην πλευρά μας (Ο κ. Χριστόφιας χαρακτηρίζει τη Βρετανία και ως τον κακό δαίμονα της Κύπρου – πιθανώς με το δίκιο του) και από την άλλη απαιτούν και περιμένουν στωικά, όταν θα διαμορφωθούν οι κατάλληλες συνθήκες, όπως λένε, οι ξένοι αναλάβουν πρωτοβουλία και καλέσουν τις δύο πλευρές σε συνομιλίες,. Κατά τον Γ.Γ. του ΟΗΕ για να διαμορφωθούν κατάλληλες συνθήκες έναρξης νέας πρωτοβουλίας χρειάζεται να γνωρίζει τα θέματα τα οποία ζητά η πλευρά μας να διαπραγματευτεί, ώστε να ετοιμάσει μια νέα ημερησία διάταξη. Επειδή η δική μας πλευρά δεν επιθυμεί διαπραγματεύσεις στο παρόν στάδιο, κατηγορεί τον κ. Ανάν ότι είναι πράκτορας των Τούρκων και ότι ζητάει τις αλλαγές που θέλουμε για να τις αποκαλύψει στους Τούρκους. Αν είναι δυνατόν!

Λαμβάνοντας υπόψη μας τη συννεφιασμένη περιρρέουσα ατμόσφαιρα, η οποία με τους σημερινούς πρωταγωνιστές φαίνεται ότι θα διατηρηθεί σε βάθος χρόνου, ο μόνος τρόπος για να βγει ο Κυπριακός Λαός – Ε/Κ και Τ/Κ - σύντομα από το σκοτεινό τέλμα στο οποίο βρίσκεται και για να λάμψει ο μαύρος ουρανός, που βρίσκεται πάνω από τα δύο σύνοικα στοιχεία, με το φως της ειρήνης και της συναδέλφωσης, θα πρέπει:

¨       είτε οι διοικούντες να αλλάξουν μυαλά και με ειλικρίνεια να αναλάβουν αμέσως πρωτοβουλίες και να πείσουν τις άλλες πλευρές ότι πράγματι επιθυμούν την εξεύρεση λύσης κυπριακής διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας και όχι Αφρικάνικης, Αμερικανο-Καναδικής ή Ευρωπαϊκής ή Μεγαλοϊδεάτικης, - πράγμα που αμφιβάλλω αν θα το κάνουν -

¨       είτε η Ελληνοκυπριακή κοινότητα με ειρηνικό τρόπο να τους θέσει στο περιθώριο της πολιτικής ζωής και να εκλέξει για πρώτη φορά στην ιστορία της το δικό της διαπραγματευτή και επίσης μερικούς βοηθούς που θα τον βοηθάνε στο έργο του.

Εγώ, πάντως πιστεύω ότι, η πρώτη πιθανότητα είναι ουτοπική. Δεν πρόκειται οι διοικούντες να αλλάξουν μυαλά, και δεν πρόκειται να παραιτηθούν από μόνοι τους. Ως εκ τούτου θα χρειαστούν αγώνες για να πετύχει ο λαός τη δεύτερη επιλογή: να εκλέξει, δηλαδή, με δημοκρατικό τρόπο – με ελεύθερες γενικές εκλογές – διαπραγματευτή και τους βοηθούς του, μια αιρετή διαπραγματευτική ομάδα με όλες τις απαραίτητες εξουσίες που θα πρέπει να τις ορίσει με νομοθεσία η Βουλή των Αντιπροσώπων.

Γιατί θα πρέπει, επιτέλους, να εκλεγεί διαπραγματευτής από την Ελληνοκυπριακή κοινότητα;

Ο δικηγόρος, βουλευτής και παρ’ ολίγον αναπληρωτής πρόεδρος του ΔΗ.ΚΟ.  κ. Ανδρέα Αγγελίδη, προτού γλυκαθεί με τη πολιτική εξουσία είχε γράψει άρθρο σε κυπριακή εφημερίδα, στο οποίο υποστήριζε με πειστικά επιχειρήματα ότι το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν προνοεί κανένα αξίωμα διαπραγματευτή, απλά και μόνο γιατί δεν είχαν προβλέψει οι συντάκτες του ότι, κάποια μέρα θα ξεσπούσαν συγκρούσεις ανάμεσα στα δύο σύνοικα στοιχεία, πράγμα που θα απαιτούσε τη διεξαγωγή συνομιλιών-διαπραγματεύσεων ανάμεσα σε αντιπροσώπους τους για τη λύση των δικοινοτικών διαφορών. Το γεγονός ότι ο κάθε Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας αναλάμβανε και αναλαμβάνει τον άχαρο ρόλο του διαπραγματευτή, εμπίπτει στα λεγόμενα ad hoc καθήκοντα που ανατίθενται από κάποιους σε κάποιους για να επιτελέσουν συγκεκριμένο σκοπό. Στην περίπτωση του Προέδρου – διαπραγματευτή, ο Πρόεδρος ούτε διορίζεται ούτε εκλέγεται στην θέση του διαπραγματευτή ή συνομιλητή.  Ούτε η Βουλή ούτε το Ανώτερο Δικαστήριο ούτε καμιά Λαϊκή Συνέλευση τον όρισε ούτε ο λαός με δημοψήφισμα τον εξέλεξε για να διαδραματίζει αυτό το ρόλο. Ο κάθε Πρόεδρος διόριζε είτε τον εαυτό του διαπραγματευτή είτε κάποιον άλλο.

Γιατί, λοιπόν, ο Πρόεδρος να ασκεί τα καθήκοντα του συνομιλητή – διαπραγματευτή, εφόσον αυτό δεν προνοείται είτε από το Σύνταγμα είτε από νόμο της Βουλής ή άμεση εκλογή από το λαό; Συνεχίζει γιατί τον ανέχονται οι άλλες εξουσίες και οι απλοί πολίτες.

Αυτή η ανοχή έχει οδηγήσει σε ένα παράδοξο και αντιφατικό φαινόμενο. Από τη μια ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας -που εκλέγεται από την Ελληνοκυπριακή Κοινότητα- εμφανίζεται και απαιτεί να αναγνωρίζεται ως Πρόεδρος όλων των Κυπρίων, συμπεριλαμβανομένων και των Τουρκοκυπρίων δηλαδή, και από την άλλη απαιτεί να εμφανίζεται ως ο εκπρόσωπος μόνο των Ελληνοκυπρίων σε αντιπαράθεση προς τους Τουρκοκύπριους. Άχαρος διττός αντιφατικός ρόλος! Πότε πρέπει να ενεργεί με τη μια ιδιότητα και πότε με την άλλη είναι άξιον απορίας.

Από λόγια όμως αυτός ο Πρόεδρος και η κυβέρνηση του δεν καταλαβαίνουν. Δεκάδες φορές το έχουν αποδείξει: μόνο μετά από κινητοποιήσεις μπορεί να μεταβάλουν στάση και να δεχθούν τα όποια αιτήματα προβάλλουν οι διάφορες κοινωνικές ομάδες, τάξεις και στρώματα. Ποια τάξη να πρωτοθυμηθεί κανείς! Τους αμπελουργούς, τους σιτοπαραγωγούς, τους πατατοπαραγωγούς, τους έκτακτους, τους φορτηγατζήδες; Ποιους;

Τα λόγια δεν πιάνουν πλέον τόπο. Μόνο αν και όταν ο λαός ξυπνήσει από το λήθαργο στον οποίο τον οδήγησαν οι κυβερνώντες και κατέβει οργανωμένα στους δρόμους με ξεκάθαρες απαιτήσεις, μπορεί είτε να εξαναγκάσει τους κρατούντες να αλλάξουν ταχτική και πολιτική είτε να τους στείλει στο περιθώριο της πολιτικής ζωής, όπως έκαναν οι συμπατριώτες μας Τουρκοκύπριοι στον Ντενκτάς και στους συνοδοιπόρους του και εκλέξει νέο διαπραγματευτεί με ξεκάθαρους όρους εντολής. Αμήν και πότε!!!

 

Χαμπής Κιατίπης, Λευκωσία, Σάββατο, 23 Απριλίου 2005