Κιατίπης/Άρθρα/Για τα Δημοψηφίσματα σε συνθήκες ταξικής κοινωνίας

και για τα Δημοψηφίσματα που προτείνει ο ΟΗΕ να γίνουν στην Κύπρο, ειδικά.

Ή Για τα Δημοψηφίσματα σε συνθήκες ταξικής κοινωνίας

Αυτή είναι μια επιστολή-εγκύκλιος για το Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο

Στις 4 Μαρτίου 2003 είχα στείλει μιαν ανοιχτή επιστολή στο ΡΙΚ με την οποία εισηγούμουνα όπως το Ίδρυμα διοργανώσει ένα αριθμό προγραμμάτων στα οποία καλοί γνώστες του Σχεδίου Ανάν θα εξηγούσαν με σαφή και συστηματικό τρόπο τις πρόνοιες του. Ως γνωστό το Σχέδιο Ανάν ετοίμασαν οι άνθρωποι του ΟΗΕ με επικεφαλής τον Γ. Γ. του οργανισμού κ Κόφι Ανάν, μετά από πολύχρονες συνομιλίες - διαπραγματεύσεις ανάμεσα στους πολιτικούς ηγέτες των δύο Κυπριακών κοινοτήτων στις οποίες οι λεγόμενες «μητέρες πατρίδες» καθώς και οι ΗΠΑ και Βρετανία έπαιζαν ενεργό ρόλο.

Στις 6 Μαρτίου πήρα με το η-ταχυδρομείο από το φίλο Γιώργο Περδίκη, βουλευτή και Γ. Γ. του Κινήματος Οικολόγων Περιβαλλοντιστών το πιο κάτω μήνυμα-απάντηση στην επιστολή μου:

Υποστηρίζω το αίτημα σου και θα το προωθήσω. Έχω όμως μιαν αντίρρηση στο ζήτημα του δημοψηφίσματος. Γιατί, για να λειτουργήσει η άμεση δημοκρατία που τόσο αγαπάς, πρέπει να υπάρχει ενημέρωση αλλά και επίλυση μιας σειράς «ενδιάμεσων» θεμάτων σαν αυτό που θίγεις στην σημείωση 1. Δυστυχώς υπάρχουν και άλλα πολλά παρόμοια κενά που καθιστούν το τοπίο τόσο νεφελώδες που κάθε παραπέρα βήμα είναι – προς το παρόν- επισφαλές.

Για όσους δεν έχουν διαβάσει την ανοιχτή επιστολή αναφέρω ότι στη σημείωση 1 έθιγα τα ακόλουθα:

«Όσον αφορά την Ελληνοκυπριακή κοινότητα, αυτοί που έχουν δικαίωμα ψήφου βρίσκονται εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους που διατηρεί το Υπουργείο των Εσωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ποιοι έχουν δικαίωμα ψήφου στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα δεν είναι σαφές. Λέγεται ότι λόγω της παρουσίας μεγάλου αριθμού εποίκων από την Τουρκία υπάρχει πρόβλημα. Δεν γνωρίζω αν το πρόβλημα αυτό αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ και αν ναι, κατά πόσο είναι σε θέση να το λύσει, ώστε στο Δημοψήφισμα να ψηφίσουν μόνο οι Τουρκοκύπριοι και όσοι άλλοι έχουν πραγματικά πολιτικά δικαιώματα.»

Ο φίλος Περδίκης έχει, κατά την άποψή μου δίκιο όσον αφορά τη θέση του ότι:

«Δυστυχώς υπάρχουν και άλλα πολλά παρόμοια κενά που καθιστούν το τοπίο τόσο νεφελώδες που κάθε παραπέρα βήμα είναι – προς το παρόν- επισφαλές.»

Είναι γνωστό ότι κάθε φορά που θα πρέπει να δοκιμάσουμε ένα καινούργιο φρούτο, μας πιάνει αδημονία και επιφύλαξη ως προς τη γεύση του και κατά πόσο είναι καλό για την υγεία μας κ.λπ. Και το Δημοψήφισμα είναι για μας καινούργιο φρούτο. Ως πολιτισμένοι, όμως, άνθρωποι θα πρέπει, αν θέλουμε να βρεθεί μια μόνιμη λύση στο Κυπριακό Πρόβλημα, να κάνουμε ότι μας είναι δυνατό για να δοκιμάσουμε με επιτυχία αυτό το νέο φρούτο. Θα πρέπει, επιτέλους να εμπιστευθούμε τα ΗΕ που γνωρίζουν πολύ καλά αυτό το φρούτο, γιατί έχει δοκιμαστεί και δοκιμάζεται κάθε λίγο και λιγάκι όχι μόνο για εκατοντάδες χρόνια τώρα σε διάφορες χώρες, αλλά και γιατί τα ίδια τα ΗΕ έχουν οργανώσει με επιτυχία παρόμοια Δημοψηφίσματα και μ’ αυτά έχει αποδειχθεί ότι η λύση που δόθηκε άντεξε και είναι σίγουρο ότι θ’ αντέξει στο χρόνο.

Αναφέρω μόνο δύο παραδείγματα:

α) το Δημοψήφισμα στη Ναμίμπια και β) το πρόσφατο Δημοψήφισμα στο νησί Τιμόρ (νησί δυτικά του συμπλέγματος των νήσων που απαρτίζουν την Ινδονησία).

Μ’ αυτά που λέχθηκαν πιο πάνω δεν σημαίνει βέβαια ότι αναιρούνται οι επιφυλάξεις του φίλου Περδίκη, που όπως ανάφερα τις συμμερίζομαι πλήρως. Επειδή όμως έχουμε επιφυλάξεις και σίγουρα θα υπάρξουν δυσκολίες στην οργάνωση των δύο Δημοψηφισμάτων δεν θα πρέπει να τα απορρίψουμε, προτού προβληματιστούμε περαιτέρω. Παρακάτω παραθέτω τους δικούς μου προβληματισμούς πάνω στο θέμα.

Η επιστολή μου προς το Γιώργο Περδίκη

«Πέμπτη 6 Μαρτίου 2003

Αγαπητέ Γιώργο,

Χαίρομαι που υποστηρίζεις το αίτημά μου να διαφωτιστεί ο λαός πάνω στο Σχέδιο Ανάν. Εξάλλου δεν αμφέβαλλα ποτέ γι’ αυτό.

Η πλήρης και με συστηματικό τρόπο διαφώτιση του λαού για τις πρόνοιες του Σχεδίου Ανάν, έπρεπε, κατά τη γνώμη μου να είχε γίνει ήδη και εφόσον δεν έγινε πρέπει να γίνει, ανεξάρτητα από του αν θα γίνει δημοψήφισμα ή όχι. Ο λαός έπρεπε να γνωρίζει και πρέπει να γνωρίζει τι ακριβώς προνοεί το Σχέδιο Λύσης, γιατί, είμαι σίγουρος ότι συμφωνείς μαζί μου, κυκλοφορεί πολύ πλατιά στην ραδιοτηλεοπτική ατμόσφαιρα, στα σαλόνια, στους καφενέδες και όπου γίνεται συζήτηση, μεγάλη σύγχυση και σε μερικές περιπτώσεις σκόπιμη παραπληροφόρηση που στοχεύει στην παραπλάνηση του λαού.

Έχω και εγώ τις επιφυλάξεις μου κατά πόσο υπάρχουν οι αναγκαίες προϋποθέσεις και οι κατάλληλες συνθήκες για τη διεξαγωγή ενός άψογου από κάθε πλευράς δημοψηφίσματος, ώστε να μη αμφισβητήσει κανείς το αποτέλεσμα του, το οποίο προϋποτίθεται ότι θα πρέπει να αποκτήσει τόσο τοπική και όσο διεθνή νομική ισχύ. Κι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα δημοψηφίσματα διεξάγονται σε συνθήκες ταξικής κοινωνίας με αντικρουόμενα κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά και ακόμη εθνικά συμφέροντα και υπάρχει πάντοτε ο κίνδυνος κάποια δύναμη να μην αναγνωρίσει το αποτέλεσμά του.

Έχω π.χ. συγκεκριμένα επιφυλάξεις στο κατά πόσο υπάρχει:

α) η αναγκαία βούληση και υποστήριξη από πλευράς ηγεσιών των δύο κοινοτήτων,
β) ο αναγκαίος χρόνος, (μέχρι τις 30 Μαρτίου ή ακόμη μέχρι τις 10 Απριλίου –6 μέρες δηλαδή πριν την υπογραφή του πρωτοκόλλου προσχώρησης της Κύπρου στην Ε.Ε., ώστε να ενταχθεί ολόκληρη η Κύπρος),
γ) η αναγκαία γνώση και θέληση

για διοργάνωση σωστών δημοψηφισμάτων, καθώς και οι αναγκαίες προϋποθέσεις, κρατικά όργανα και τα μέσα που θα είναι αναγκαία για την εφαρμογή μιας πιθανής θετικής απόφασης που θα ληφθεί σ’ αυτά τα δύο δημοψηφίσματα.

Αναμφίβολα, για να εξασφαλιστεί η έκφραση της πραγματικής θέλησης εκατοντάδων χιλιάδων ατόμων, θα πρέπει να ακολουθηθούν ορισμένες διαδικασίες και για όσο χρόνο χρειάζεται.

Κατά τη γνώμη μου, θα πρέπει:

Να εκλεγεί απ’ ευθείας από τους ψηφοφόρους (ή να ορισθεί από την κυβέρνηση αν η άμεση εκλογή δεν γίνει αποδεκτή) μια ανεξάρτητη, απ’ όλες τις άλλες κρατικές αρχές, αρχή ή σώμα αν προτιμάτε, στην οποία ή στο οποίο θα δοθούν από το κράτος τα μέσα, οι πόροι και η εξουσία να οργανώσει και να επιβλέψει τη διεξαγωγή με διαφάνεια ενός πλήρως δημοκρατικού δημοψηφίσματος. Το ανεξάρτητο αυτό σώμα θα είναι οπωσδήποτε και επιφορτισμένο με το καθήκον να διαμορφώσει τους εκλογικούς καταλόγους στους οποίους θα μεριμνήσει να καταχωρηθούν μόνο όσοι έχουν το πραγματικό πολιτικό δικαίωμα να ψηφίσουν στο δημοψήφισμα.
Σε κάθε δημοψήφισμα κατά κανόνα αυτοί που έχουν δικαίωμα ψήφου καλούνται ν’ απαντήσουν σε μια διαζευκτική ερώτηση ή να επιλέξουν ανάμεσα σε δύο αντιτιθέμενες ερωτήσεις. Την ερώτηση αυτή ή τις ερωτήσεις αυτές θα πρέπει να διαμορφώσει και να προτείνει η αρμόδια ανεξάρτητη για τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος αρχή. Γιατί θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι ο τρόπος διατύπωσης και το περιεχόμενο του ερωτήματος ή των ερωτημάτων έχει μεγάλη σημασία, διότι δυνατόν να επηρεάσει έμμεσα ορισμένους ψηφοφόρους στην επιλογή της απάντησης που θα δώσουν.
Γενικά μιλώντας, επειδή σε κάθε δημοψήφισμα υπάρχουν αντιτιθέμενες απόψεις, θα πρέπει, κατά την άποψή μου, να δοθεί ο απαιτούμενος χρόνος (υποθέτω ότι τρεις έως έξι μήνες είναι αρκετός χρόνος) και τα απαιτούμενα μέσα (στα ραδιόφωνα και τις τηλεοράσεις) και ο απαιτούμενος χώρος (σε εφημερίδες, περιοδικά και αίθουσες συγκεντρώσεων και συζητήσεων) σε όλους όσοι έχουν και επιθυμούν να εκφράσουν ελεύθερα γνώμη πάνω στο διαζευκτικό ερώτημα ή τα ερωτήματα που θα υποβληθούν στους ψηφοφόρους.
Κατά τη χρονική περίοδο που θα διεξάγονται οι προετοιμασίες για τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος θα ξεχωρίσουν διάφορες ηγετικές μορφές που θα υποστηρίζουν τη μια ή την άλλη θέση.
Αφού γίνει το δημοψήφισμα και ο λαός αποφανθεί θετικά υπέρ της προτεινόμενης αλλαγής, τότε θα πρέπει να οργανωθούν εκλογές ώστε να εκλεγεί ένα νέο ανεξάρτητο από όλες τις άλλες κρατικές αρχές, σώμα, στο οποίο να ανατεθεί η εφαρμογή και επίβλεψη εφαρμογής της απόφασης της πλειοψηφίας του λαού.

Θα πρέπει βέβαια να πω ότι με τα πιο πάνω δεν εξαντλείται το θέμα διεξαγωγής ενός δημοψηφίσματος, το αποτέλεσμα του οποίου προϋποτίθεται ότι θα πρέπει να γίνει αποδεχτό τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο ή αλλιώς να μην αμφισβητηθεί από κανένα και από καμιά δύναμη εσωτερική ή εξωτερική. Όταν όμως εμφανισθεί η ανάγκη διοργάνωσης ενός δημοψηφίσματος – καλή ώρα τώρα σε σχέση με τη λύση του Κυπριακού Προβλήματος – και αν υπάρχει η πολιτική βούληση και αναγνώριση της ανάγκης διεξαγωγής του δημοψηφίσματος από τις ηγεσίες των δύο κοινοτήτων – τότε με ταχύτατους ρυθμούς μπορούν τα συμβαλλόμενα μέρη να οργανώσουν τα δύο δημοψηφίσματα, ώστε το αποτέλεσμά τους να γίνει αποδεκτό τόσο από τις δύο κοινότητες όσο και από τις ξένες δυνάμεις που είναι άμεσα αναμεμιγμένες στο θέμα «εξεύρεσης λύσης στο πρόβλημα».

Ας μη ξεχνάμε ότι κάθε αρχή έχει τις δυσκολίες της. Να θυμάστε μόνο την παρακάτω αρχή:

Οι άνθρωποι μένουν απαθείς και νιώθουν αδιάφοροι και άσχετοι για θέματα για τα οποία είτε δεν έχουν την απαιτούμενη γνώση είτε για τα οποία δεν καλούνται να αποφασίσουν ή δεν τους αναγνωρίζεται το δικαίωμα να αποφασίζουν. Αν όμως εκεί και όταν τους αναγνωριστεί το δικαίωμα να αποφασίσουν για κάποιο θέμα, τότε δραστηριοποιούνται σε απρόσμενο βαθμό, μελετούν, μαθαίνουν και συζητούν ώστε να προετοιμαστούν στο καλύτερο δυνατό βαθμό για να ψηφίσουν συνειδητά όχι τόσο για την ικανοποίηση ατομικού συμφέροντος αλλά αντίθετα για την ικανοποίηση του κοινωνικού συμφέροντος τόσο της παρούσης όσο και των μελλοντικών γενεών.»

Χαμπής (Μπάμπης) Κιατίπης

Υ.Γ. Η επιστολή του φίλου Περδίκη δημοσιοποιείται μετά που πήρα την έγκρισή του.

Θα πρέπει ν’ αναφέρω επίσης ότι, με χαρά έμαθα ότι η εφημερίδα «Ο Φιλελεύθερος» θα δημοσιεύσει την ερχόμενη Κυριακή (9 Μαρτίου 2003) ολόκληρο το κείμενο του Σχεδίου Ανάν με επεξηγήσεις από ένα επιτελείο δημοσιογράφων. Θα πρέπει να συγχαρώ τους ιθύνοντες της εφημερίδας για την πρωτοβουλία τους αυτή και εύχομαι ο καθένας να αδράξει την ευκαιρία και αποκτήσει αυτό το σημαντικό Ντοκουμέντο και να το μελετήσει για να γνωρίζει για ποιο πράγμα θα πάει, πιθανότατα σε μερικές βδομάδες, να ψηφίσει. [Σημ. Ας μη νομισθεί ότι η έκκληση για να αποκτήσετε το Σχέδιο Ανάν αποτελεί διαφήμιση της εφημερίδας] Εύχομαι να ακολουθήσουν το παράδειγμα του Φιλελεύθερου κι άλλες εφημερίδες, περιοδικά, κανάλια και ραδιόφωνα και θα τύχουν της ίδιας μεταχείρισης.